Het is één van de meest voorkomende aandoeningen bij paarden. Kreupelheid bij paarden kan pijnlijk zijn voor zowel paard als eigenaar. Niet alleen kan het leiden tot slechte prestaties, maar chronische kreupelheid kan leiden tot een cyclus van ergere kreupelheid en pijn. Kreupelheid is een afwijking aan het bewegingsapparaat van het paard. Botten, spieren, pezen, banden en gewrichten zijn onderdelen van het bewegingsapparaat. Een kreupelheid kan door verschillende oorzaken ontstaan. Zo kan een acute kreupelheid ontstaan door trauma zoals verzwikkingen, zoolzweren, fracturen etc. Een chronische kreupelheid kan zijn oorsprong vinden in overbelasting, erfelijke aandoeningen en ander zaken.
De meest voorkomende oorzaken zijn:
- hoefzweer
- hoefkneuzing
- mok (verzamelnaam voor verschillende vormen van huidirritaties aan de onderbenen van een paard)
- nageltred (als er een scherp voorwerp aan de onderkant in de hoef is binnengedrongen)
- zachte beengebreken en harde beengebreken
- hoefbevangenheid (een ontsteking tussen de hoefwand en het hoefbeen)
- peesblessures
- zwellingen of fracturen
Oorzaken zijn niet altijd éénduidig. Als vuistregel komen 90% van de kreupelheden uit de ondervoet door verkeerde stand of overbelasting. De pijn die in de ondervoet ontstaat gaat het paard compenseren met de rest van zijn lichaam. Hierdoor kunnen ook rugklachten en zelfs knie- en sprongklachten ontstaan. Juiste rijtechniek, gewicht van de ruiter en een passend tuig zijn ook zeer belangrijke factoren om een dier correct te laten lopen.
Om achter de oorzaak te komen is het belangrijk een kreupelheidsonderzoek.uit te voeren. Het paard wordt bemonsterd op harde en zachte bodem, stap, draf, galop. De benen worden onderzocht en buigproeven moeten meer duidelijkheid geven waar het letstel vandaan komt. Soms blijkt het nog lastig om de oorzaak aan te wijzen. Dan volgt een nader onderzoek zoals bijvoorbeeld röntgenfoto’s van de benige structuren of echografie van weke delen zoals pezen en gewrichtsscheden. Met behulp van bloedonderzoek kunnen ook spierproblemen aan het licht komen.
Een vast onderdeel van de therapie is altijd een bewegingsadvies, vaak in combinatie met een ontstekingsremmer. Er zijn ook tal van andere middelen. Denk hierbij aan bloedverdunners en bloeddrukverlagende middelen bij hoefbevangenheid, of aan zalven bij bloeduitstortingen of vochtophopingen. Antibiotica wordt gegeven in geval van smerige wonden, zoolzweren en bij onderhuidse ontstekingen die bij paarden veel voorkomen. De keuze van het antibioticum is afhankelijk van de ernst van de ontsteking en de verwachting van de bacterie die deze veroorzaakt. Er zijn middelen die via de mond ingegeven kunnen worden, maar meestal kiezen we middelen die in de spier of in een bloedvat ingesproken moeten worden.
Soorten kreupelheid
Bewegingskreupelheid
Hier zit het probleem in het naar voren en/of naar achteren ‘bewegen’ van het been. De oorzaak bevindt zich vaak bovenin het been.
Belastingskreupelheid
Hier zit het probleem in het ‘belasten’ van het been wanneer het paard zijn hoef op de grond plaatst. De oorzaak bevindt zich meestal onder de voorknie (in het voorbeen) of onder het spronggewricht (in het achterbeen).
Combinatie van belastingskreupelheid en bewegingskreupelheid
Zowel de beweging als de belasting van het been is pijnlijk.
Preventie, diagnose en behandeling van kreupelheid bij paarden
Het voorkomen van kreupelheid is niet altijd mogelijk. Zorg ervoor dat je paard een goede training en conditionering heeft voor dagelijkse taken, hoefverzorging, en regelmatige veterinaire controles. Goede voeding, goede rust en hydrateratie zijn ook van belang om kreupelheid te voorkomen door gezondheidsproblemen.
Wanneer preventie echter niet werkt, is het belangrijk om de tekenen van kreupelheid snel op te merken en meteen de hulp van uw dierenarts in te schakelen. Uw dierenarts voor paarden zal je paard eerst in de gaten houden, van op een afstand kijken hoe hij of zij loopt, en van alle kanten om de asymmetrieën te beoordelen die het paard overcompenseren in een gebied door schade aan een ander gebied. Dan onderzoekt de dierenarts je paard per aanraking ("palpatie") om het weefsel op tederheid, textuur, temperatuur, ontsteking, enz. in de gewrichten, botten, spieren, pezen en ligamenten te beoordelen.
De dierenarts zal ook de benen buigen en strekken en de hoeven van je paard zorgvuldig controleren. Zelfs geluid is belangrijk tijdens deze evaluaties: de dierenarts zal eigenlijk luisteren naar het geluid en het ritme van je paardgang voor ongelijkheden. Zenuwblokken, gezamenlijke blokken en andere diagnostische tests kunnen het gebied verder isoleren met het probleem. Verdere evaluatie houdt vaak beeldvorming in; röntgenstralen (X-stralen), echografie en andere opties om het best te bepalen wat de oorzaak van de kreupelheid in je paard is.
Na het isoleren van de oorzaak kan uw dierenarts een behandeling aanbevelen. Uiteraard variëren de behandelingen sterk, variërend van rust, anti-inflammatoire medicijnen en een rustperiode en rehabilitatie aangepast aan de specifieke diagnose en het temperament van het paard. Naarmate de veterinaire wetenschap van de dieren verder gaat, komen er nog steeds nieuwe behandelingen uit om zelfs paarden met ernstige kreupelheid te helpen. Alles van stamceltherapie en bloedplaatjesrijk plasma naar lasertherapie en alternatieve behandelingen zoals acupunctuur en chiropractische zorg voor paarden zijn mogelijke opties.
De behandeling van kreupelheid hangt af van de onderliggende oorzaak, die moet dus eerst opgespoord worden. Belangrijk is in elk geval om het paard niet verder te belasten en dus niet te rijden.
Na het stellen van de correcte diagnose zal worden bekeken wat voor uw paard de best mogelijke behandeling is
--